Urfa’nın seçimi

NAMIK DURUKAN

Yerel seçimde son viraja girilirken partilerin ağır topları da çarşı pazar, köy kasaba demeden dolaşıyor, gecesini gündüze katıyor...

Ev ve kahve toplantılarında, düğünlerde, taziyelerde; hemen her yerdeler.  Adayların projeleri ise adeta cennet vadeden türden.  İktidar partisi ise proje açıklamakta açık ara önde. Sadece proje mi? Köye, kasabaya yol, su, elektrik ulaştırılması, hatların yenilenmesi, tapu dağıtılması, iş ve çalışma güvencesi..!

30 Mart’ta yapılacak yerel seçim kuşkusuz diğer seçimlerden farklı olacak.  Ak Parti’nin 17 Aralık operasyonu sonrası geçirdiği sarsıntının sandığa yansıyıp yansımayacağı merak konusu. Merak konusu bir şey daha var; üç büyükşehirdeki sonuçlar…

İstanbul, Ankara ve İzmir’de seçimleri hangi parti kazanacak?

Üç büyükşehirin sonucu, yurt genelindeki seçimler üzerinde kuşkusuz büyük etki yaratacak.

İki partinin mücadelesine sahne olacak

Türkiye’nin batısı ile Doğu ve Güneydoğusundaki seçim doğal olarak farklılık gösteriyor. Siyasi partiler bölgede elbette hizmet ve yatırıma yönelik projelerini ortaya koyuyor ancak Kürt sorununun çözümü her şeyin üstünde görülüyor.

Bölgedeki seçim yarışı, sorunu merkezine alan  BDP ile çözüm sürecinin taraflarından biri olan Ak Parti arasında geçecek gibi. Bölgenin dört büyük şehrini almak elbette başarı ölçüsü olacaktır. Bunlar Van, Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa olarak sıralanıyor.

Bölge halkı İstanbul, Ankara ve İzmir’den çok Şanlıurfa’daki seçim sonucunu merak ediyor. 

Şanlıurfa’nın önemini anlamak için biraz geriye, 12 Eylül 1980 öncesine gitmek gerekir. Zengin tarih ve kültür birikimi olan kentte birden çok etnik yapı bir arada uyum içinde yaşıyor .

Arap Nüfus sonucu etkileyebilir

Nüfusunun üçte ikisi Kürt olan Şanlıurfa’da Arap nüfus da azımsanmayacak oranda. Arapları,  Türkmen nüfus izliyor. Kent merkezinde kendilerini “yerli” olarak tanımlayan nüfusun varlığı da bir gerçek.  1980 öncesi, ilçelerde daha çok CHP ağırlığını hissettirirken, merkez muhafazakar bir görüntü sergiliyordu.  Merkezdeki oylar AP ve MHP arasında paylaşılıyordu. Her ne kadar  1977'de CHP'den Feridun Yazar,  belediye başkanı seçilse de merkezde muhafazakar yapı bugün de güçlü bir şekilde varlığını sürdürüyor.

Aşiret oylarının büyük bölümü 1980 öncesi AP’ye,  1980 sonrası ise çok partili hayata yeniden geçilmesi ile birlikte ANAP’ta toplandı.

MHP faktörü

MHP 1980’lere gelindiğinde  yerelde iktidar olamasa da kent merkezi ve Akçakale’de etkiliydi. O dönem ilçelerden Şanlıurfa’ya giden Kürt  davasına gönül vermiş şahsiyetler ve sol  grupların üyeleri saldırıya maruz kalıyordu. Saldırıdan yaralı kurtulanlardan biri de kapı komşumuzdu!

Şanlıurfa o dönem MHP’nin kalesi konumundaydı. Kentte MHP her ne kadar bu dönem milletvekili kazanamasa da geçmiş dönemlerde milletvekili çıkardığını biliyoruz.  Şanlıurfa’da bugün de azımsanmayacak oy oranı var. Kent merkezi yanısıra Akçakale ve Harran’da blok oyları var.

BDP’nin iki milletvekili ile temsil edildiği Şanlıurfa’da Ak Parti, aşiretlerin desteği ile 9 milletvekili kazandı. Bu sonuç bölgede Ak Parti’nin seçim zaferini pekiştirdi. Yerelde ise Fakıbaba gibi sevilen bir belediye başkanının hizmet ağırlıklı faaliyetleri AK Parti’ye teveccühü arttırdı.

Vali’ye tepki sonucu etkiler mi?

Ak Parti’nin bu seçimlerde Fakıbaba yerine Maraşlı olan Vali Celalaettin Güvenç’i aday göstermesi tepkileri beraberinde getirdi. Çalışma Bakanı Faruk Çelik’in seçmeni ikna etmesi için gecesini gündüzüne katması, birçok vaatlerde bulunmasının sandıklara ne kadar yansıyacağı merak konusu!

Baydemir rüzgarı

Son iki dönemdir Şanlıurfa’da Ak Parti’yi BDP izliyor.   İlçelerde etkili olmasına rağmen merkezde önemli bir varlık  gösteremeyen BDP, bu seçimde rüzgarı arkasına almış gibi görünüyor. BDP bu dönem AK Parti’nin karşısına sahaya ağır topu Diyarbakır Belediye Başkanı Osman Baydemir’i çıkardı. Baydemir’le birlikte parti sinerji elde etti.

AK Parti için kolay olmayacak

Saadet Partisi’nin iki dönem Belediye Başkanlığı yapmış deneyimli  ve etkili ismi Ahmet Bahçıvan’ı, MHP’nin ise Şanlıurfaspor eski Başkanı Mustafa Kemal Saraçoğlu'nu aday göstermesi AK Parti’nin işini zorlaştırıyor. Merkez seçim bölgelerinden Eyyubiye’de yoğun Arap nüfusa rağmen bir Kürt'ün aday gösterilmesinin de tepkiye neden olmasını gerekçe olarak sıralarsak Ak Parti için Şanlıurfa’da seçimi almak kolay olmayacak gibi.

“Adem ve Havva’dan beri Urfalıyam…”

Propagandaya hızlı başlayan Baydemir’in, espirili mesajları, halk kitleleri ile geliştirdiği diyalog, etnik yapılara yönelik güven verici söylemleri kısa sürede etkisini hissetirmiş gibi.  Urfalı olmamasını dezavantaj olarak gören anlayışa karşı bir toplantıda verdiği yanıt ta unutulmaz seçim mesajları arasında yerini aldı bile. Urfalı olduğunu Adem ve Havva’ya dayandıran Baydemir, seçmene şöyle sesleniyor:

“"Bana diyorlar ki başkan Diyarbakırlıdır. Doğrudur Diyarbakır'da doğdum. Ama vallah, benim soy köküme inin, kurcalayın, araştırın, soruşturun. Ben çok araştırdım, çok soruşturdum. Benim dedemin dedesinin dedesinin ismi Adem, nenemin nenesinin nenesinin ismi Havva. Bi Quran, Urfaliyam, mütevaziyam, oyların yüzde 51'ine raziyam! 
Şimdi Urfa halkı dese ki başkan yüzde 51 ne ki biz yüzde 63 yapacağız, e benim başım gözüm üstüne…”

“Urfa barış güvercini”

Baydemir, projelerini tanıttığı toplantıda BDP’nin neden Urfa’yı almak istediğini ise şöyle anlatıyor:

“Urfa’nın kılcal damarlarına girdiğimi düşünüyorum. Üstad Said Nursi bile Urfa’ya önem vermiştir. Şu anda Türkiye’de Urfa seçimleri konuşuluyor, İstanbul’da bile ciddi bir heyecan yok ama Urfa’da var, Urfa barışın Güvercinidir.”

“Biz yaparız” güvencesi

Sakin duruşu ve yumuşak üslubu ile dikkat çeken AK Parti adayı Celalettin Güvenç ise kapalı ve açık her toplantıda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın sözlerine atıfta bulunuyor. İşte o konuşmalardan biri:

“En güzel sözü de Başbakanımız söyledi. ‘Türkiye'nin yeni istiklal mücadelesini başlattık’ dedi. Tayyip Erdoğan için de önemli olan sizin duanız sevgili kardeşlerim, sizin duanız. Hamdolsun 12 senedir de onun karşısında kimse duramıyor. Bu güzellikler oluyor, olacak ta. Çünkü biz samimiyiz. Biz geleceği kurtarmanın bu yolda gitmek olduğunu biliyoruz. Milleti kucaklamaktan, gençlerin kalbini-gönlünü fethetmekten geçtiğini biliyoruz.”.

Bakanın kapısında yatar mı?

Güvenç, seçmene verilen vaatler konusunda açık ve net konuşuyor: “Tapu sorunu için, hazineden alacağız, bedavaya yakın fiyata, Eyyubiye Belediye Başkanını alıp Maliye Bakanının kapısında yatacağım. Hazine malı ondan soruluyor. Diyeceğim ki, Eyyubiyeli beni Urfa'ya koymaz, ya tapuyu verirsiniz giderim, yada burda bana bakarsınız derim, Türkçesi bu. Biz yaparız. Gideceğiz, Bakanı da alacağız, diyeceğiz verin tapuları millet rahat etsin. Ama imar yapacağız bakın bu görüntüler hoş değil.”

Psikolojik üstünlük kimde?

Şanlıurfa’da kent merkezinin yanısıra bazı ilçeler de stratejik önemde. Bu ilçelerden biri de  Gaziantep sınırındaki Birecik’tir. Birecik’te Ak Parti ile BDP arasında büyük bir yarış var. Birecik’li  Araştırmacı-Yazar arkadaşım İbrahim Genç’in tespitleri ilçeye yönelik ipucu veriyor:

“Birecik, bereketli Mezopotamya’nın Batı uçtaki son şehridir. Bir tür kültürel geçiş noktasında yer alır. Birecik köprüsü de sadece gerçek anlamıyla durmuyor burada, mecazi anlamda da adeta halkları buluşturan bir tür köprü görevi görüyor.

Sahip olduğu stratejik konumdan dolayı Birecik’te AK Parti oylarını muhafaza etmeye çalışırken BDP tüm gücüyle oy oranını yükseltmeye çalışıyor. Büyükşehir yasasıyla köylerin belediyelere bağlanması, mevcut AK Parti belediye başkanının geçmiş performansı ve AK Parti-Cemaat çekişmesi BDP’ye yaramış görünüyor. Urfa genelinde yaptığım gözlemler ve yerel gazetelerdeki anketlere bakılırsa Siverek, Akçakale ve Harran dışındaki yerlerde BDP’nin psikolojik üstünlüğü sağladığını söyleyebiliriz.”

Kazanmasa da zorlayacak

Son kamuoyu yoklamaları Şanlıurfa’daki seçimin Ak Parti ile BDP arasında geçeceği ve başa baş bir mücadele sergileneceğini işaret ediyor. Baydemir’le psikolojik üstünlüğü yakalayan BDP’nin seçimi kazanmasa bile AK Parti’yi bugüne kadar örneği görülmemiş şekilde zorlayacağı ifade ediliyor. Ancak BDP, iddiasını biraz daha ileri götürerek, Şanlıurfa’yı alacağını belirtiyor.

Devrim niteliğinde olur

BDP’nin Şanlıurfa’da seçimi kazanması, bölgedeki dengeleri temelinden sarsmakla kalmayıp yerelde hedeflenen “demokratik özerklik” inşasına da büyük zemin hazırlar. Urfa’nın alınması aynı zamanda Kürt dinamikleri açısından “devrim” niteliğinde değerlendirilecektir.

30 Mart sonrası bölgede rüzgarın her zamankinden farklı eseceğini söylemek mümkün artık...

Not:Milliyet gazetesinin Çukurova ekinden alınmıştır.